Submitted by Anna Maria Nauts

Toen omstreeks 55 voor Christus de grote veldheer Julius Caesar met zijn legioenen verscheen om Noord-Gallië voor het machtige Rome te veroveren, vond hij er kleine nederzettingen. De Keltisch-Germaanse bevolking woonde in kleine, eenvoudige huisjes, opgericht van hout en leem, de zogenaamde vakwerkbouw.

Reeds een zeventigtal jaren tevoren had men in Rome besloten vanuit de Provence de provincie Gallië verder te veroveren en te koloniseren. Het zou echter tot het jaar 58 voor Christus duren vooraleer in 't tegenwoordige België de eerste Romein verscheen. Wegens gevaarlijke invasies van het Gallische land door de Helvetiërs en de Suevi trok Caesar met zijn legioenen op in noordelijke richting om te voorkomen dat de beide stammen zich zouden verenigen en aldus een geduchte vijand zouden worden voor de Rome en bij hun plannen Gallië te koloniseren. Na deze onderwerping vatten de Romeinen het plan op om behalve Midden-Gallië ook het noordelijk deel tot aan de Rijn te veroveren.

Terwijl ze gebruik maakten van de vele twisten tussen de Germaanse stammen onderling gelukte het hun, zij het met veel moeite, hun plannen te verwezenlijken. Onze streken werden een Romeins wingewest.

Niet alle hier gevestigde volkeren wilden zich zonder meer aan de Romeinse heerschappij onderwerpen. Hun aangeboren vrijheidszin, waardoor zij geen vreemd gezag duldden, en hun strijd om het bestaan met het dier, waren er de oorzaken van dat ze het Romeinse juk niet aanvaardden of het naderhand afwierpen. In het geheim werden overvalsplannen gesmeed en een of twee aanvalsleiders gekozen. Bekend is de opstand van de Eburonen onder leiding van hun vorsten Ambiorix en Catuvolcus, die elk een stamgebied bestuurden. Caesar heeft deze opstand in zijn boek De Gallische oorlog opgetekend, waarin hij naast zijn krijgsverrichtingen ook melding maakt van het bestaan van dorpen, alleenstaande hoeven, korenvelden en rundvee.

De Eburonen wilden hun land bevrijden van de Romeinse heerschappij, daartoe aangezet doordat zij een hoge schat aan veldvruchten moesten betalen in een slecht oogstjaar. Zij wisten de Romeinen weg te lokken uit het fort Atuatuca en hen daarna vanuit een hinderlaag te vernietigen.

Toen men in Rome deze ramp vernam, kon een Romeinse strafexpeditie niet uitblijven; deze volgde in 53 voor Christus.

Het gebied van de Eburonen werd in drie tochten verwoest en ontvolkt.

Ambiorix ontkwam en Catuvolcus maakte door vergif een eind aan zijn leven.

Caesar kon in zijn gebied geen vijand dulden die hem in de rug kon aanvallen. De Germaanse stammen van over de Rijn vormden al een groot gevaar. Alleen zeer betrouwbare vazallen mochten het gebied nabij de rijksgrens, de Rijn, bewonen. De ontvolkte gebieden werden woonoord van bevriende Romeinse stammen van de oostelijke Rijnoever. Dat volgens Caesars woorden het Eburonengebied tot de laatste man toe was uitgemoord, lijkt hoogst onwaarschijnlijk. Net als diverse andere Germaanse stammen zullen zij wel zijn opgegaan in de nieuwkomers en andere Germaanse groeperingen. Ter voorkoming van soortgelijke opstanden importeerden de Romeinen o.a. de Tungri, de Sunikers en de Ubiërs.

De Tungri vestigden zich in het Belgische deel van het vroegere Eburonengebied in de provincie Gallia Belgica. Hun naburen in het Zuid- en Middenlimburgse land waren de Cugerners. Van hen is bij de opgravingen van de Romeinse thermen te Heerlen een inscriptie gevonden. Tussen de Maas en de Rijn werden de Ubiërs gevestigd en ten zuiden van hen de Sunikers. Aan de Sunikers zouden herinneren de namen van Schinnen, Schin op Geul en Schinveld; aan de Ubiërs de namen van Ubachsberg en Ubach over Worms.

Deze beweringen zijn echter in onze dagen allang achterhaald en blijken op geen enkele grond te berusten.

Ten einde zich staande te kunnen houden te midden van de oorspronkelijke Germaanse stammen, steunden deze nieuwkomers sterk op de kracht en de hulp van de Romeinen.

Het door Rome nagestreefde doel om deze streken op een vreedzame wijze te koloniseren, de zogenaamde Pax Romana, werd herhaaldelijk verstoord door Germaanse pogingen het rijk binnen te dringen. In 69 kwamen de Batavieren in opstand onder leiding van Julius Civilis. Hij wist verschillende Germaanse stammen, door het sluiten van bondgenootschappen, aan zijn kant te krijgen.

De Romeinen konden moeilijk ingrijpen doordat te Rome, na de dood van Nero, een strijd ontbrand was over de opvolging van de keizer. Toen echter een jaar later keizer Vespasianus stevig in het zadel zat, stuurde hij zijn veldheer Cerialis met zijn legioenen noordwaarts waar al gauw de opstand bedwongen werd en de strijd onder gunstige voorwaarden beëindigd werd. In 89 was het Cugernersgebied afgescheiden van Gallia Belgica en met de gebieden van de Bataven en Ubiërs gevoegd bij de nieuwe provincie Germania Inferior.